Pandemi Döneminin Okul Öncesi Çocuklara Etkisi

Covid-19 pandemi dönemi bir toplumsal kriz dönemidir ve sağlık koşullarını değiştirmesinin yanısıra büyük ölçüde sosyal yaşamımızı da etkilemiştir. Pandeminin ilk yılı çocuklara etkisi anlaşılmasa da yapılan araştırmalar ve okulların açılması ile başlayan uyum sürecindeki zorluklardan anlaşılan; pandeminin belki de en çok zararı çocuklara verdiğidir. Pandemi dönemi fizyolojik sağlık açısından çocukları yetişkinler kadar etkilemese de psikolojik anlamda en çok etkilenen kesim çocuklardır.

Çocuklar, özellikle okul öncesi dönemdeki çocuklar anaokullarında diğer insanlarla etkileşime girerek duyguları anlama, dürtü kontrolü, duygu düzenleme, sosyal problem çözme ve motor becerilerini geliştirme gibi temel becerileri kazanır. Pandemi dönemi, okul öncesi dönemdeki çocukların temel becerilerini geliştirmede geri plana düşmelerine yol açtı. Bu sonucun en büyük nedeni ise çocukların çok fazla dijital teknolojilere maruz kalması oldu. Çocukların ekran önünde çok fazla vakit geçirmesi ve bu vaktin kontrol edilememesi bilişsel, duygusal, sosyal ve psikomotor gelişimlerini olumsuz yönde etkiledi.

Bunun yanı sıra toplumsal kriz dönemlerinde, yakınlarını kaybetme korkusunun gelişmesi, rutinlerinde değişikliklerin olması ve sosyal destekten yoksun kalma gibi olumsuzluklar çocuklarda birçok fiziksel ve ruhsal problemlere yol açmaktadır. Bu problemlerden bazıları; isteksizlik, oyuna odaklanmada güçlük, biberon kullanımı, parmak emme, tuvalet kazaları, uyku problemleri, huzursuzluk, öfke gibi kronolojik yaş ve gelişim düzeyiyle uyumu olmayan bazı davranışların yanı sıra, anne-babadan ayrılamama gibi durumların gözlendiği belirtilmektedir (Imran, Zeshan ve Pervaiz, 2020).

Bir başka sorun ise, genelde çocuklardan olumsuz olay ve duyguları saklamaya çalışmak bir çözüm yolu olarak görülse de çocuklar yetişkinlerin duygularına iyi bir şekilde uyum sağlar ve kendilerine açıklanmayan durumları tehdit olarak algılar; bu da kaygıya yol açar. Aynı sorun Covid-19 pandemi döneminde ortaya çıkmıştır ve çocuklarda hem kaybetme ve ölüm korkusundan kaynaklı hem de belirsizlikten dolayı kaygı ve stres ortaya çıkmıştır. Bir diğer kaygıya yol açan durum ise anne ve babaların çocuğun duygularını hafife alması ve pandemiye ilişkin çeşitli konulara çocukların açık bir şekilde tanık olmasını engelememekten kaynaklanmaktadır.

Peki, neler yapılabilir?

· Rutinlerin sürdürülmesi, çocukları rahatlatır ve kendilerini güvende hissederler.

· Uykuya geçişte güçlük ve kabus görme gibi tepkilerin farkında olma; çocuğu rahatlatma ve stresi azaltmaya yönelik olumlu tutum sergileme.

· Dikkati daha üretken ve olumlu bir yöne odaklama konusunda çocuklara rol model olma.

· Çocuklarla iletişimi arttırmak, birlikte oyun oynamak ve fiziksel aktiviteyi teşvik etmek.

· Ekran başında geçirilen süreyi ve içerikleri ayarlama.

· Duygu ve düşüncelerini dikkate alma ve olayları yaşına uygun bir şekilde açıklama. Gerekirse bu konuda bir uzamandan yardım alma.

· Dijital aletleri kısıtlamayı bir yaptırım/ceza olarak kullanmama.

· Sınırladığınız aktiviteler için birlikte ortak gün ve zaman belirleme.

· Beklenen davranış ve tutumlarını takdir etme, oto kontrolünü geliştirmek için daha çok sorumluluk verme.

Referanslar

iao, W. Y., Wang, L. N., Liu, J., Fang, S. F., Jiao, F. Y., Pettoello-Mantovani, M., & Somekh, E. (2020). Behavioral and emotional disorders in children during the COVID-19 epidemic. The Journal of pediatrics, 221, 264.

AKOĞLU, G., & KARAASLAN, B. T. (2020). Covid-19 ve izolasyon sürecinin çocuklar üzerindeki olası psikososyal etkileri. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 99-103.

https://www.aa.com.tr/en/latest-on-coronavirus-outbreak/changes-noticed-in-children-s-behavior-during-pandemic/2031984